2023-05-08: Insigne van de maand – Mei 2023

Ook in 2023 wordt er maandelijks weer een ‘insigne van de maand’ geplaatst op onze website. Deze meimaand vertellen we u graag meer over letterinsignes. De letter M was namelijk verreweg het meest populair. Lees verder en ontdek wat voor betekenissen er achter deze speciale letter schuilen en waarom ook die betekenis zo goed in de Mariamaand past.

Letters, in de vorm van speldjes of hangers, werden graag als sieraad gedragen. Letterhangers houden het midden tussen (grotere en complexere) insignes en lovertjes (waarvan er meestal meer tegelijkertijd werden gedragen voor een decoratief effect). Van veel letters zijn insignes gemaakt die voor verschillende doeleinden werden gebruikt. Van de letter M zijn er echter beduidend meer exemplaren overgeleverd en dat heeft verschillende redenen.

Om te beginnen werden letters gedragen als referentie aan de familie- of eigennaam. Van de letter M zijn er ook grotere, bijzonder gedecoreerde, exemplaren bewaard gebleven. Sommige daarvan verwijzen (meer of minder duidelijk) naar liefde (Minne). Er zijn bijvoorbeeld letters M die oorspronkelijk onderdeel lijken te zijn geweest van een reeks draagtekens die tezamen ‘AMOVRS’ spelden en ook bestaan er exemplaren waarbij een liefdespaar onder de bogen staat. Daarnaast kunnen er aan de M ook religieuze betekenissen worden gegeven. Opschriften op andere insignes met de letter M betreffen bijvoorbeeld de eerste regel van het gebed Ave Maria. De dubbele toepassing van de M voor zowel Maria als Minne zit ook in de (soms gekroonde) letter zelf die dus zowel naar Maria als hemelkoningin als naar de triomferende aardse of hemelse liefde kan verwijzen.


Gekroonde Letter M met fleur-de-lis, vindplaats: Dordrecht, 1375-1425, collectie Familie van Beuningen.


Meer over dit insigne: H.J.E. van Beuningen & A.M. Koldeweij, Heilig en Profaan. 1000 laat-middeleeuwse insignes uit de collectie H.J.E. van Beuningen, Cothen 1993, p. 312, afb. 972.

Meer over letterinsignes, zie: H.J.E. van Beuningen, H. van Asperen, A.M. Koldeweij, H.W.J. Piron, Heilig en Profaan 4. 800 laatmiddeleeuwse insignes uit openbare en particuliere collecties, Cothen, 2018, pp. 243-247.
 

Gekroonde Letter M met fleur-de-lis


terug naar overzicht